Gebruik jij je instinct van agressie?
BURN-OUT DAGBOEK – mei 2015
Deze vraag kreeg ik van een didact tijdens mijn opleiding Biodanza.
Het was zondagochtend. We zaten met z’n veertig in een cirkel op de grond en de didact begon een inleidende vragenronde. Ik was al het hele weekend maar half aanwezig. De volgende dag zou ik op mijn werk moeten laten weten wat ik het volgende schooljaar wilde doen. Kwam ik terug? Hoeveel uren zou ik terug komen werken? In welke hoedanigheid? Dit alles leek ver van mijn bed en ik was er totaal nog niet uit. Ik kon hier geen antwoord op geven. September was nog zo ver af.
Dit niet weten gaf me al wekenlang stress. Dat weekend helemaal daar mijn antwoord de volgende dag verwacht werd. Mijn beslissing zou bovendien mijn leven, mijn gezondheid en mijn welzijn van het komende jaar mee bepalen. Wat als ik fout besliste? Wat als ik niet klaar was? Wat als ik een terugval zou hebben? Wat als ik gewoon terug in burn-out zou gaan? Wat moest ik mijn directie de volgende dag vertellen? Wat was de juiste beslissing? De didact wist uiteraard niets over mijn situatie en het dilemma waar ik op dat moment mee zat.
En toen kwam de vraag: “Gebruik jij je instinct van agressie?“. Deze vraag kwam naar mij persoonlijk naar aanleiding van een nare droom die ik die nacht gehad had. Mijn ene zus had mijn andere zus vermoordt en ik had niets gedaan. Ik had het laten gebeuren en was achteraf niet meer te troosten. De biodanza didact (tevens ook klinisch psycholoog van opleiding) vertelde me dat deze droom te maken had met mijn instinct van agressie en vroeg me of ik dit gebruik. Dat instinct dat van binnenuit komt, vanuit je buik, vanuit je krachtcentrum, als een impuls om het leven te beschermen…
AGRESSIE ALS LEVENSBESCHERMEND MECHANISME
De vraag raakte me. Instinct van agressie? Nee, dat was me vreemd. Ik gebruikte dit niet. Ik kon me niet herinneren dat ik het ooit gebruikt had. Ik kon me zelfs niet voorstellen hoe dit zou moeten voelen.Als empaat ben ik meer bezig met het niet kwetsen van de ander. En als dat betekent dat ik mijn eigen boodschap dan moet afzwakken, deed ik dat ook.
De didact vertelde dat dit een aangeboren instinct is waarmee we voor onszelf kunnen opkomen, onze grenzen kunnen stellen. Het instinct van agressie helpt bij zelfzorg. Het is een aangeboren kracht die ons helpt te staan waar we voor staan. Agressie kan ons helpen om dicht bij onszelf te blijven. Het is niet te verwarren met geweld waarbij je de ander kwetst.
Het instinct van agressie deed me meteen ook denken aan de yang-kant van zelfcompassie waar Kristin Neff het over heeft. Zelfzorg en zelfcompassie gaat niet altijd over zeemzoete wollen sokken gedoe. Soms moeten we onszelf standvastig en parmantig verdedigen, moeten we onverschrokken een standpunt innemen of een duidelijke onwrikbare grens trekken, … Deed ik dat (genoeg)? Weten is nog geen doen.
LICHAMELIJKE BELEVING VAN AGRESSIE
De didact ging verder met de theorie van die ochtend maar midden in de danssessie die daarop volgde (waarin we de theorie al dansend lichamelijk ervaren en integreren) kondigde hij de dans van harmonische oppositie aan. Hij richtte zich naar mij en zei: “Deze wil ik graag met jou voordoen omdat ik denk dat jij dit kan gebruiken.”
Mijn veroordelende brein dacht van “Ja, deze dans heb ik al zo vaak gedaan. Wat gaat dit me voor nieuws brengen?” Maar er was ook een nieuwsgierigheid. In deze dans sta je tegenover elkaar met beide armen vooruit en de handpalmen raken elkaar. Om de beurt duw je tegen de handpalmen van de ander. De ervaring is die van een standpunt nemen en ontvangen. Je maakt je standpunt duidelijk en je neemt je ruimte in. Dit doe je door met je handen tegen de andere handen te duwen en de ander zo fysiek achteruit te duwen. Zonder agressie. Een soort dans van om beurten spreken en luisteren.
De ander ‘luistert’ en gaat mee (in je verhaal) in die mate dat het voor hem of haar juist voelt en stopt je beweging op een bepaald moment. Dit is de ander zijn grens en die dien je te respecteren. De andere persoon geeft zijn of haar grens aan door niet meer achteruit te gaan en de armen sterk te houden. Zo voelt de ander dat ie niet meer verder kan. En dan keren de rollen om. De uitnodiging is om te experimenteren met kracht, intentie, afstand, ruimte, grenzen, ….en te voelen wat dit met je doet.
Toen de muziek startte en de dans begon, maakte de didact het me zo moeilijk! Hij gaf telkens zo veel tegenkracht dat ik hem niet achteruit kon duwen. Er was geen beweging in te krijgen. Wat ik ook probeerde… Dit was oppositie. Hij had de overhand in deze dans. Niet agressief want hij stond gewoon ter plaatse. Omdat we deze dans voor de hele groep voordeden, voelde ik me wat beschaamd dat me dit niet lukte.
Mijn koppige ik stak zijn kop op en ik zou kost wat kost mijn ‘zegje’ kunnen doen in deze dans. En toen gebeurde het…… de magie! Ik voelde een enorme kracht opwellen vanuit mijn buik. Iets wat ik nog nooit gevoeld had. Een kracht van vastberadenheid. Een kracht van … agressie! Ja, het zat daar toch. De kracht verspreidde zich naar mijn armen en met enorm veel vastberadenheid, kracht én intentie kwam ook mijn dans in beweging. Ik kon hem achteruit duwen. Ik kreeg hem als het ware zo ver dat hij wel moest luisteren. Niet vanuit mijn armen maar vanuit mijn buik.
Toen de demo stopte, lachte hij en sprak heel bemoedigend naar de groep: “Hebben jullie dat gezien? Net toen ik dacht dat ze ging opgeven, was het daar…..! Die kracht vanuit de buik! Heel mooi”. Ik stond perplex. Niet van zijn woorden maar van mijn eigen ervaring. Wat een leeuwenkracht schuilde er in mij. Ze zat er wellicht al mijn hele leven en ik had ze nog nooit gevoeld. Ik had ze zelfs nog nooit gebruikt….
UITBREIDING VAN ZELF-GEWAARZIJN EN MOGELIJKHEDEN
Tranen van emotie kwamen op. Er was iets wezenlijks veranderd in mijn zelf-gewaarzijn. De uitleg van ’s morgens begreep ik wel met mijn hoofd maar veranderde in weze niets. Deze lichamelijke ervaring veranderde mijn zelf-gewaarzijn. Ik had nu de lichamelijke ervaring van de agressie waar hij over sprak. NU wist ik waar hij het over had. Ik wist nu hoe dit instinct VOELT. Ik wist nu hoe ik het kon gebruiken en welk effect het kan hebben.
Plots viel ook de hele puzzel van mijn werk in elkaar! Ik moest helemaal geen ander werk zoeken. Waar het op neer kwam was dat ik duidelijker mijn grenzen moest stellen! Ik moest gewoon vertellen onder welke voorwaarden ik terug kwam. Wat ik wél en niet meer ging doen. En dit vanuit mijn kracht. Geen holle woorden maar vanuit mijn buik. Mijn waarheid. Mijn voorwaarden om te kunnen bloeien en floreren in wat ik graag doe. Mijn grenzen… Geen rond de pot draaien, geen getwijfel maar krachtige, doorleefde boodschappen vanuit mijn eigen krachtcentrum.
GEZONDE POSITIEVE AGRESSIE IN DE PRAKTIJK
De volgende dag trok ik naar de afspraak met mijn directie. Met heel veel zenuwen maar met de muziek van deze dans nog eens op in de auto. Zo kon mijn lichaamsgeheugen de ervaring terug aanboren. Ik had weer verbinding met deze kracht en voelde me lichamelijk gesterkt en in mijn kracht om het gesprek aan te gaan.
Ik vertelde mijn directie duidelijk, kalm en met respect wat ik écht niet meer ging doen in de toekomst en waarom.
Haar antwoord?
“Je hebt groot gelijk!”
En daar had ik me zo’n zorgen over gemaakt…..
Yvi, mei 2015
In het boek “Mijn geest, van vlees en bloed.” schrijft Luc Crevits: “Agressief gedrag heeft duidelijke biologische functies in een sociale structuur.” Agressie is een vorm van sociaal gedrag waarbij de communicatie tussen de betrokkenen van groot belang is. De natuur kent daarbij vele mechanismen om de escalatie van agressie en de eventuele nadelige gevolgen te beperken. Geweldadig gedrag kan men beschouwen als agressief gedrag dat niet meer volgens de biologische spelregels verloopt en waarbij het communicatief karakter van het gedrag verdwenen is. Volgens de evolutietheorie behoort agressie tot de levensbeschermende mechanismen.
Meer weten over biodanza? In deze video vertelt Merijn Oudheusden over Biodanza:
Waarom ik niet kies voor een video met dansbeelden? Omdat het niet gaat om wat we doen of wat je uiterlijk ziet maar om wat er IN JOU gebeurt tijdens de sessie. Dat is niet op beeld te vangen….
