Herstellen van Burn-Out of (chronische) vermoeidheid gaat niet over het herstellen van te veel prikkels door (lang) genoeg rust te nemen. Noch gaat het over je leven zo inrichten dat je weinig tot geen prikkels meer hebt. Dat heet ‘aanpassing’ en is helaas niet hetzelfde als herstellen. In dit laatste geval maak je je nieuwe situatie gewoon weer leefbaar om zo verder te kunnen. Helen betekent dat je je systeem terug sterker maakt zodat je weer terug meer aankan en stilletjes aan je energie en je vitaliteit herwint.
Burn-out vraagt een degelijke en grondige kijk naar je levensstijl. Er is namelijk niets mis met het functioneren van je lichaam. In de meeste gevallen van Burn-Out werkt je lichaam precies zoals het ontworpen is om te werken. Je lichaam heeft allerlei ingenieuze systemen om het hoofd te bieden aan je constant veranderende levensomstandigheden en -omgevingen. Zo ook voor stressvolle of levensbedreigende situaties.
Alles wat je lichaam doet, heeft een reden. Het past voortdurend zijn innerlijke werking aan om gepast te kunnen werken in de geboden omstandigheden. Het probeert je ten allen tijden in leven te houden. Het functioneren van je lichaam is dus ALTIJD een reactie op de omgeving waarin het zich bevindt of waaraan het onderworpen wordt.
Aan bijnieruitputting, chronische vermoeidheid en Burn-out gaat meestal een lange periode met veel stress vooraf. Een periode waarin je lichaam dus op een andere manier gewerkt heeft. Een manier die bestemd is voor korte interventies maar schade berokkent op lange termijn. Het is die schade die jij nu ervaart als symptomen of klachten.
Dat wil zeggen dat er ook geen magisch pil of magische therapie bestaat voor Burn-Out, bijnieruitputting of chronische vermoeidheid. De weg naar beterschap gaat altijd langs de omstandigheden die je je lichaam aanbiedt. Wil je dat je lichaam anders gaat reageren of werken? Dan zal je het andere omstandigheden moeten aanbieden…… Welke daarvoor dan nodig zijn? Dat is voor elke persoon anders. Daarom dat herstellen een persoonlijk verhaal en proces is.
Eén ding staat echter als een paal boven water. Je lichaam kan pas tot rust komen en herstellen als het VEILIGHEID ervaart. En even voor alle duidelijkheid; als je LICHAAM veiligheid ervaart, niet JIJ.
Dit wetende, kan je stellen dat er toch wel een aantal onmisbare ingrediënten zijn in een Burn-out behandeling. Welke evengoed tellen voor de behandeling van bijnieruitputting, chronische vermoeidheid, trauma, ….Of je er nu zelf mee aan de slag gaat of in begeleiding gaat. De volgende ingrediënten zijn voor mij onmisbaar voor een duurzaam herstel.
- 1. Stress begrijpen en hanteren
Burn-Out is het resultaat van een lange periode van overbelasting of stress voor je lichaam. Als je lichaam stress ervaart, schakelt het over op stressmechanismen zoals vluchten, vechten of bevriezen. Deze mechanismen komen niet alleen met hun eigen set van gedragingen maar hebben elk ook hun eigen biologie (fysiologie, neurologie, ….) . Dat wil zeggen dat lichaamsprocessen anders verlopen wanneer je stressmechanismen geactiveerd zijn. Je lichaam gaat anders werken.
Om effectief met deze lichamelijke processen aan de slag te gaan en ze terug in balans te krijgen is het belangrijk dat je deze begrijpt. Dat je zicht krijgt op de werking van je lichaam in gewone omstandigheden en in stressvolle situaties. Zo kan je gericht gaan werken met wat jouw lichaam, in jouw situatie op dit gegeven moment nodig heeft. En op alle andere momenten. Dit is veel efficiënter dan het lukraak gaan uitproberen van honderd-en-een therapieën die je aangeraden worden en waardoor je het bos niet meer ziet door de bomen.
Wanneer je weet hoe de biologie van je stress werkt, kan je je gedrag en gezondheid beter begrijpen, ga je je minder zorgen maken en kan je leren om uit de stress te navigeren. Dit is niet zo moeilijk als het lijkt. Je leert gewoon samenwerken met je zenuwstelsel en je oerbrein. Want hoewel je vaak hoort dat het oerbrein het overneemt, zijn er genoeg manieren om het ook zelf weer over te nemen van je oerbrein. Je kan je overprikkelde en op hol geslagen zenuwstelsel herprogrammeren en opnieuw versterken.
Tijdens mijn vormingsdagen en workshops leer ik dit op een heel toegankelijke manier aan mijn cursisten.
- 2. Je triggers en (stress)patronen boven water halen
Herstellen van Burn-Out vraagt om een gedegen onderzoek naar de stress-triggers (en je patronen van verdediging of omgaan met stress) in je leven. Sommige mensen stellen dat je ‘kritisch’ naar je leven moet kijken maar ik stel voor dat je het met ‘empatische nieuwsgierigheid’ doet. Maar wel zonder taboes en heel gedegen.
Kritisch heeft de bijklank van strengheid en gaat vaak gepaard met oordelen. Iets wat de alarmcentrale van je zenuwstelsel – en dus ook de stressrespons – in gang houdt. Empatische nieuwsgierigheid daagt je uit tot compassie, zelfliefde en zelfzorg. Het nodigt je uit om liefdevol te gaan kijken wat jou stress bezorgt. Niet om het te veroordelen, te haten, te verwensen,….. Wel om op onderzoek te gaan en met nieuwsgierigheid te kijken waar het vandaan komt en wat je er eventueel aan kan doen. Op een opbouwende manier. Dit vraagt een bereidheid om diep in je emotionele wereld te duiken maar hoeft geen opgave of traumatisch te zijn. Het kan ook een spannende ontdekkingstocht zijn.
Belangrijke voorwaarden voor het slagen van dit werk is dat je een bredere kijk op stress aanneemt of aanleert. En dat je bovendien niet alleen naar je bewuste stressors gaat kijken maar ook de diepe krochten van je onderbewuste in kan duiken.
Als je op de oppervlakte grote kuis houdt, maar niet de onderbewuste automatische programmeringen opruimt, blijven die de show bepalen. Je blijft dan leven vanuit je onbewuste (en soms heel belemmerende) overtuigingen. Je leeft je leven vanuit het verleden en vanuit je verhaal.
Het is dus van cruciaal belang dat je leert wat “stress” betekent voor je lichaam, zowel intern als extern; gevaar, voedselintoleranties, bloedsuikerschommelingen, laaggradige ontstekingen, negatieve gedachten, deadlines, ……. om maar enkele stressors op te noemen.
En dan is het de kunst om je leven onder de loep te nemen en te herorganiseren, therapie te volgen, mindset te veranderen, ……… Het échte werk. En dat kan jij alleen maar zelf. Innerlijk werk vraagt moed en inspanning. Maar na verloop van tijd zal je er zo veel geschenken voor terugkrijgen!
- 3. Ondersteunen van de lichamelijke schade
Bij stress gaat je lichaam anders functioneren… Sommige organen worden op een laag pitje gezet, bloed wordt anders verdeeld, er worden andere hormonen aangemaakt, (hormoon)balansen worden verstoord,…… Kortom je lichaam gaat anders werken. Op lange termijn gaat dit natuurlijk voor problemen zorgen en ontstaan er allerlei ‘klachten’ en stoornissen. Wanneer deze stress-situatie lang aanhoudt, ontstaat er dus een complete lichamelijke ravage.
Veel van de voorkomende symptomen zijn; bloedsuikerschommelingen, hypoglycemie, lekke darm, darmdysbiose, candida, oesterogeendominatie, ‘vermoeide’ bijnieren, allergieën, schildklierproblemen, ……. Geen van deze bovendgenoemde aandoeningen zijn de oorzaak van je vermoeidheid of Burn-Out. Ze zijn een gevolg of symptoom van een lichaam dat te lang in de stress-modus functioneert. Ze zijn het resultaat van een zenuwstelsel dat zijn balans niet meer kan behouden of herstellen.
Bovendien creëren veel van deze ‘aandoeningen’ vicieuze cirkels die zichzelf in stand houden en van kwaad naar erger gaan. Je bevindt je in een neerwaartse spiraal als je deze lichamelijke ravage niet mee aanpakt.
Daarbovenop komt nog dat al deze ‘symptomen’ op zich OOK een bron van stress zijn voor je lichaam en zo wordt de stressreactie in gang gehouden. Hoewel ze dus niet de hoofdoorzaak van je Burn-Out zijn, houden ze hem ondertussen wel mee in stand.
Het is dus van essentieel belang dat je deze condities mee aanpakt in je herstel of behandeling. Anders blijf je je lichaam van binnenuit stress bezorgen.
- 4. Alleen werken met therapieën en/of therapeuten waarmee je resoneert.
Wanneer je tijdens je Burn-Out professionele begeleiding zoekt, is het belangrijk om je goed te voelen bij de therapie of de therapeut die je kiest. Waar ik absoluut niet mee wil bedoelen dat je op zoek moet naar een therapeut die je naar de mond praat, je altijd gelijk geeft of mee wentelt in je ellende. Nee, je hebt juist iemand nodig die nieuwe gedachten, nieuwe mogelijkheden en een open mind heeft. Net omdat die van jou op dit moment gesloten is. Een stresssituatie (=bedreigende situatie voor je lichaam) is niet het moment om een open mind te hebben, nieuwe mogelijkheden te aanvaarden of te overwegen. Het is de tijd om jezelf te beschermen. Het is voor jou tijd om te vluchten van het onbekende. Zo wil je ‘ego’ je beschermen. Analytisch denken is er niet meer bij. Je hebt dus iemand nodig die je hierbij kan helpen. Die dingen voor je in een ander daglicht kan stellen, die mee in empatische nieuwsgierigheid kan gaan kijken naar wat er aan de hand is.
Als mensen vragen welke therapie ze nodig hebben bij Burn-Out dan antwoord ik meestal: “Degene die bij je past.” En dat is ook zo. Er zijn heel veel therapieën beschikbaar. Als je weet hoe je stressmechanisme werkt en je weet ook waar je aan te sleutelen hebt of hulp bij nodig hebt, kan je uit heel veel therapieën kiezen. Het is dan de kunst om datgene te kiezen waarmee je resoneert. Alleen dan kan het werken. Als je tegenkanting voelt, bedenkingen of frustratie ga je in verdedigingsmodus. De modus waar geen heling, herstel of groei mogelijk is. De modus waar je net uit wou.
Met resoneren, bedoel ik niet alleen de therapie die jij “denkt” nodig te hebben. Met resoneren bedoel ik hoe het voelt voor jou. Als je goed zit, weet je dit gewoon. Je VOELT het. Je voelt dat het je goed doet. Je voelt dat je begrepen wordt. Je voelt dat er geluisterd wordt. Je voelt dat er weer wat opening komt. Je voelt dat er weer hoop is. Je voelt dat je je goed voelt bij wat je doet. En DAT (voelen) is het signaal voor je lichaam om de verdediging te laten vallen. DAT is het signaal om weer te openen en voor groei en herstel te kiezen.
Dit geldt niet alleen voor de therapie die je kiest maar ook voor de therapeut waarmee je gaat samenwerken. Hier is de spreekwoordelijke ‘klik’ van groot belang. Iemand mag nog zo onderlegd zijn of nog zo’n goede resultaten behalen bij anderen….. Als het met jou niet klikt, zal jij niet verder komen… Dat is geen logica maar pure biologie!
- 5. Weer verbinden met het échte leven
Vanuit al wat ik ervaren en opgezocht heb, is Burn-Out voor mij (en vele anderen) een manifestatie van een verlies van verbinding met het leven. Verlies van verbinding met datgene wat ons voedt, heelt, energie geeft, mens maakt,……
Ons lichaam is gemaakt om te floreren in een omgeving die het voedt. Onze standaardinstellingen waarmee we ter wereld kwamen zijn helemaal afgesteld op een voedende, natuurlijke omgeving. Dat wil zeggen puur en natuurlijk eten, sociale contacten, de natuur, ……. Onze natuurlijke omgeving biedt alles wat we nodig hebben om gezond te zijn en te blijven. Alleen… zijn we er zelden nog te vinden… in die natuurlijke omgeving.
We zitten de hele dag met ons hoofd in onze smartphone, binge-watchen Netflix, onderhouden onze contacten via sociale media (virtueel dus), zitten binnen te werken, laten eten aan huis leveren en eten het op terwijl we nog andere dingen aan het doen zijn, we rekken de natuurlijke dagspanne met kunstlicht, hebben ons voedsel genetisch gemanipuleerd, dieren ziek gemaakt om zo veel mogelijk (dus ook ziek) vlees te kunnen verkopen,……. Ik kan eindeloos blijven verder gaan…..
Dit terwijl elk goed boerenverstand weet hoe belangrijk ‘natuurlijk’ leven voor ons is. Terwijl iedereen ervaart hoe deugddoend een boswandeling of strandwandeling kan zijn. Terwijl moderne wetenschap ontdekt of bevestigt dat onze gezondheid afhangt van onze sociale relaties, dat natuurwandelingen onze cortisol verlagen en dat we meermaals per dag het natuurlijke daglicht nodig hebben om ons lichaam te vertellen hoe laat het op de dag is en welke hormonen er daarom al dan niet aangemaakt moeten worden…….. Ook hier kan ik eindeloos verder blijven gaan.
Maar ik denk dat het wel duidelijk is. We maken het ons lichaam niet gemakkelijk om gezond te blijven met de levensstijl die we tegenwoordig hanteren. Het is al bij al een wonder dat er mensen zijn die overeind blijven.
Voor mij is de explosie aan Burn-Outs waarmee we de dag van vandaag geconfronteerd worden geen epidemie maar een logisch en natuurlijk resultaat van een (gecreëerde) wereld die zijn eigen natuurwetten niet respecteert. Als we de verbinding met het leven verliezen, verliezen we het leven zelf……..
Vandaar mijn warme oproep om weer écht leven in je leven te brengen. Echte contacten, face to face, aanrakingen, echte stemmen aan de telefoon, real-life bezoekjes, écht voedsel, wandelingen, te voet naar de winkel, de natuur in, op je blote voeten door het gras, ……. Ook hier is de lijst eindeloos…..
Wil je meer weten over mijn visie op stress, Burn-Out en vermoeidheid? Alsook over de biologie die er achter zit? Download dan zeker mijn gratis ebook “Waarom blijf ik zo moe?“
Of kom eens langs op één van mijn vormingsdagen of workshops:
